Günümüzde okula gitmeyen bir çocuğun hayal kurabilme kapasitesi %98 olarak kabul ediliyor. Türkiye’de üniversiteye giden bir öğrenci için bu oranın %2’ye kadar düştüğünü biliyor muydunuz?
Konu ile ilgili son yıllarda yapılan Türkiye Hayal Haritası Araştırma raporlarının bazı verilerine göz atacak olursak; Türkiye’de yaşayan insanların %49’u hayal kuruyor. Bunların sadece %14’ünü 25 yaş üzeri insanlar oluşturuyor. Hayal kuran her iki kişiden birisinin en büyük hayali meslek sahibi olabilmek. Katılımcıların %78 oranı (büyük bir oran) ise hayallerine etki eden en önemli iki unsurun toplum ve aile olduğunu söylüyor.
Peki hayal kurma oranımız neden düşüyor? Belki de ilk kez bilginin bizim çocuklara öğrettiğimiz, aktardığımız bir olgu olmaktan çıktığı, onların bilgilerini bize aktardığı ve bizimle paylaştığı bir dönemde yaşıyoruz. Bunun en önemli sebeplerinden biri olarak, bugünkü koşullarda çocukların teknoloji ile çok daha erken yaşlarda tanışma fırsatı bulabilmesini gösterebiliriz. İç içe yaşayarak, birlikte büyüdükleri bu teknoloji sayesinde de bilgiye kolaylıkla ulaşabilen, onu ellerinin altında bulabilen çocuklar, okula başlayana kadar geçen süreç içerisinde birçok bilgi ve kazanımı kendiliğinden elde etmiş oluyorlar.
Okul hayatına başladıktan sonraki süreç içerisinde ise bugüne kadar elde ettikleri kazanımları bir kenara koyarak, okulda (birey olarak içerisinde yer aldığı çevrede) bulunan kazanımları elde etmek için çabalıyorlar; el yazısı yazabilmek gibi. Bunları elde etmeye çalışırken de zaman içerisinde ister istemez toplum tarafından önemsenen, benimsenen değerleri kabul etmeye başlayarak, çalışkan/başarılı/saygın olabilmek için bir çok kalıba giriyor ve kendi değerlerinden kolaylıkla vazgeçebiliyorlar. Bu süreç içerisinde de hayal kurabilme yeteneklerini hızla kaybetmeye başlıyorlar; çünkü kendi değerlerini toplum değerlerine, ebeveynlerinin düşüncelerine/doğrularına göre şekillendiriyor ya da bunlara göre değiştiriyorlar.
Çocuklarda ise bu durum çok farklı işliyor; çünkü onlar herhangi bir dış etkenden kendilerini tamamen soyutlayabilme, zihinlerini kolayca boşaltabilme yeteneklerine sahipler. Küçük bir çocuk korku, kaygı ya da güvensizlik gibi biz yetişkinlerin kolaylıkla etkilendiği hiçbir değer ya da kuraldan etkilenmez ve geçmişi ya da yarını düşünerek yaşamazlar. Sadece içinde bulundukları anı düşünerek yaşarlar. Bu da, hayal kurabilmek ve hayallerimizi canlı tutabilmek için gereken en önemli olgulardan birisidir.
Peki çocukların hayallerini canlı tutabilmek adına ebeveynler neler yapabilir?
1. Çocuklarınızı hayal kurmaya teşvik edin; çünkü isteklerine ulaşmanın/başarmanın yolu onun hayalini kurmaktan geçer. 2. Çocuklarınızı yalnız bırakmayın, onlara destek olun; çünkü birçok çocuk hayal kurmasının sonucunda hayal kırıklığına uğrayacağını düşündüğü veya hayal kırıklığına uğramaktan korktuğu için hayal kurmaktan vazgeçiyor. Bu yüzden, onlara hayallerinde yalnız olmadıklarını göstererek motive edebilir, küçük boyutta tanımlanabilecek (kolaylıkla gerçekleştirilebilecek) hayallerini gerçekleştirmelerine yardımcı olabilirsiniz. Hayalleri gerçekleştiği oranda özgüvenleri de artacaktır. 3. Çocuklarınızın ‘Nasıl olurdu?’ düşüncesi ile hareket etmesini sağlayın; çünkü hayallerini gerçeğe dönüştürme aşamasında karşılaşacağı birçok kişi ona ‘nasıl olmayacağı’ düşüncesini benimsetmeye çalışacak. Siz ebeveynler olarak ise ‘nasıl olacağı’ düşüncesi doğrultusunda hareket etmesini sağlamalı, buna yönelik çözüm önerileri sunmalısınız.
4. Çocuklarınızın hayal ve rüya kavramlarını birbirinden ayırt edebilmesine yardım edin; çünkü hayaller rüyada kurulmaz. Hayalleri gerçek hayattan uzaklaştığı takdirde doğru yönü bulabilmesi için onlara rehberlik edin, gerçeklik çizgisinin içinde kalmalarını sağlayın.
Kaynak: https://www.tzv.org.tr/#/bilgi/89